جلوه های تصویری مختارنامه

مختاربن پیکسل

جلوه های ویژه مختارنامه چگونه ساخته شد؟

استفاده از ترفندهای کامپیوتری سال‌هاست که در سینمای جهان و به خصوص در ساخت آثار عظیم تاریخی مثل تروی،گلادیاتور، قلمرو بهشت و... عادی است و حجم زیادی از عظمت این کارها وام‌دار طراحان جلوه‌های کامپیوتری است اما این فضا تقریبا در سینما و تلویزیون ما نوپاست و در کارهای تاریخی هم تازگی دارد. مختارنامه در کنار همه نوآوری‌ها، در این زمینه هم پیشگام بوده.

از افریت ببینید و لذت ببرید!

سایت گروه مجلات همشهری:بعضی صحنه‌های سریال آ‌ن‌قدر طبیعی است که اصلا جلوه‌های ویژه کامپیوتری‌اش به چشم نمی‌آید. اصلا در این سریال چقدر از این ترفند استفاده شده؟

سحرخیز فعلا آمار دقیقی از مقدار جلوه‌های ویژه کل سریال ندارد ولی حدس می‌زند تا حالا در بیشتر از 200 پلان مختارنامه، از جلوه‌های ویژه استفاده شده باشد چیزی حدود 12 درصد هر قسمت. اتفاقی که در ایران بی‌سابقه بوده. البته معمولا در کارهایی که قرار است در آنها جلوه‌های ویژه استفاده شود تیم جلوه‌های ویژه کامپیوتری از اول در کنار پروژه است تا نحوه فیلمبرداری و نور و نوع بازی‌ها را هم تحت نظر داشته باشد اما انگار این اتفاق در مختارنامه نیفتاده: «چون از همان اول بحث جلوه‌های ویژه در سریال مطرح نبود برای همین روی این مساله کمتر توجه داشتند. تدوین ابتدایی کار انجام شده بود که ما به پروژه اضافه شدیم.»

 

ژانگولر بعد از تدوین
همیشه سوالی که برای علاقمندان سینما و تلویزیون وجود دارد این است که مراحل کار چطور است و جلوه‌های ویژه کی به کار اضافه می‌شود: «تدوین نهایی قبل از جلوه‌های ویژه انجام شد. بعد ما در مورد پلان‌هایی که نیاز به کار داشت صحبت کردیم. چون این سریال به صورت 35 میلی‌متری ضبط شده، تصاویر را اسکن می‌کنند و بهمان می‌دهند تا روی تصویرهای خام کار کنیم. بعد تصاویر به لابراتوار تلویزیون می‌رود و اصلاح رنگ نهایی همانجا انجام می‌شود.» ا

ستوری برد در کارهای بزرگ سینمایی و تلویزیونی خیلی رایج است هم هزینه تولید را کم می‌کند و هم به سازنده‌ها نگاه می‌دهد. این اتفاق چقدر در مختارنامه افتاده: «چون ما قبل از تولید وارد نشده بودیم، کار انجام شده بود و استوری برد مفهوم پیدا نمی‌کرد. کار تدوین شده بود و پلان‌ها وضعیت مشخصی داشت اما خود ما هرکاری که می‌خواستیم انجام بدهیم برای ابتدایش یک اتود ابتدایی داشتیم که با آقای میرباقری می‌دیدیم و به نتیجه می‌رسیدیم. باقی‌اش به این دلیل که نتیجه قبلا حاصل شده بود می‌دانستیم که می‌خواهیم چه کار کنیم.»

 

کابوسی که زیاد شد
اما برادران سحرخیز هر هفته دو تا سه بار با میرباقری جلسه دارند تا به یک نتیجه ثابت برسند: «خیلی از مواقع ایشان از ابتدا چیزی در ذهنشان هست که به ما منتقل می‌کنند و گاهی هم مانند قسمت کابوس، ما ایده‌ای دادیم، خیلی از موارد هم دقیقا می‌دانیم چه می‌خواهیم. پیش هم آمده که بیشتر بحث کرده‌ایم و اگر امکان پرداخت آن نبوده یک راه حل جایگزین برایش پیدا کرده‌ایم.»

برادران سحرخیز با میرباقری 20 قسمت اول را دیده‌اند و با هم کلی چک و چانه زده‌اند و همه را هم نوشته‌اند: «مواردی را ایشان می‌خواستند و به نسبت پلان، یک سری چیزها را هم ما می‌خواستیم و پیشنهاد می‌کردیم که معمولا استقبال می‌شد. مثلا چند نمای باز از کوفه داشتیم که شهر بزرگ نبود، گفتیم می‌توانیم شهر را بزرگ کنیم. آقای میرباقری هم نماهایی را که ما نیاز داشتیم و کنار گذاشته بودند، برگرداندند یا درصحنه کابوس، میرباقری فقط یک تغییررنگ ساده در ذهنش بود و وقتی دید، می‌شود این کارها را کرد و این توانایی را داریم صحنه را بیشتر کرد.»

لشکر 30 نفره
حتی برای آنهایی که چندان اهل کامپیوتر نیستند جالب است که بدانند چه نرم‌افزارهایی در مختارنامه استفاده شده. سحرخیز از حضور گروهی 30‌نفره خبر می‌دهد که هرکدام یک وظیفه دارند. «گروهی هفت، هشت نفره کارشان دوربرکردن و روتوش‌کردن (روتوسکوپی) است که با نرم افزار after effects انجام می‌شود. در بخش سه‌بعدی، برای مدل‌سازی گروهی که مشغول به کار هستند از mude box یا max یا maya استفاده می‌کنند. برای بافت‌گذاری از zbrush استفاده شده و در بخش کامپوزیت از Nuke و یک بخش‌هایی از after effects به کارمان آمده. برای بازسازی حرکت دوربین همه از pftrack یا boujou استفاده می‌شود.»

غول 70 ترابایتی
رساندن به موقع به آنتن؛ دغدغه همیشگی سازنده‌ها بود، دغدغه‌ای که سحرخیزها هم دارند. اما مگر آنها از قسمتی که دارد پخش می‌شود چقدر جلوترند: «اول، دو قسمت جلوتر بودیم. اما پیش می‌آید که کار در همان هفته‌ای که قرار است پخش شود تمام شود. البته با توجه به گروه بزرگی که داریم فشردگی زمان را تعداد نفرات جبران می‌کند. اضافه کردن کلی جزئیات به تصویر، باعث حجیم شدن آن می‌شود و به قول معروف خروجی گرفتن هر قسمت مختارنامه را که 60 دقیقه است، سخت می‌کند. این‌جور مشکلات، همیشه ذهن سازنده‌های جلوه‌های وی‍ژه را درگیر می‌کند به خصوص که کیفیت تصویری مختارنامه بالاست و در تلویزیون ایران بی‌سابقه بوده.

تصاویر معمول palبا کیفیت 720 × 576 است ولی تصاویر این سریال  سینمایی با کیفیت 1600×2000 پیکسل است. بنابراین حجم هر قسمت به 300 گیگابایت می‌رسد که کپی کردنش هم پنج، شش ساعت طول می‌کشد در حالی که حجم معمولی در کارهای دیگر تلویزیون نزدیک به 16 گیگابایت است. البته گروه سعی کرده با یک هارد مرکزی با حجم حدود 60 یا 70 ترا بایت، اطلاعات و ذخیره‌سازی را انجام بدهد. سحرخیز معتقد است آن چیزی که خیال آنها را راحت کرده دور هم جمع شدن بچه‌های پرشور و علاقه‌مند است که از پس کارها به خوبی برمی‌آیند.